banner
logo2
 
Historia sosnowieckiego hokeja

Z

agłębie jest kontynuatorem najstarszych sosnowieckich klubów sportowych – działających jeszcze pod zaborem rosyjskim KS Milowice i TS Union oraz powstałego później w wyniku fuzji (w 1931 r. połączyły się TS Victoria i KS Sosnowiec) Sosnowieckiego Towarzystwa Sportowego „Unia”. W czerwcu 1945 r. opiekę nad klubem przejęła Rejonowa Komenda Uzupełnień, nadając mu nazwę KS RKU. Kolejne przekształcenia i fuzje doprowadziły do powstania w 1949 r. KS „Stal”. W wyniku jego reorganizacji, w styczniu 1962 r. powstał wielosekcyjny Górniczy Klub Sportowy „Zagłębie”. Jego wiodącą dyscypliną była piłka nożna. Największe sukcesy odnieśli jednak hokeiści.

Początki hokeja w Sosnowcu sięgają 1933 r., kiedy przy klubie STS „Unia” powołano drużynę hokejową. W latach 30., trzon zespołu tworzyli głównie uczniowie szkół średnich. Po II wojnie światowej, drużyna stała się częścią KS RKU Sosnowiec. Hokej był wówczas wyraźnie w cieniu rozgrywek piłkarskich. Zawodnikami byli przeważnie futboliści, którzy po zakończeniu sezonu ślizgali się na lodzie dla utrzymania optymalnej dyspozycji. Dopiero po jakimś czasie stał się on samodzielną dyscypliną. Mecze rozgrywane były na lodowiskach naturalnych - początkowo przy ul. Kilińskiego, a w latach późniejszych  przy al. Mireckiego, w miejscu obecnego stadionu Czarnych Sosnowiec. Mimo tych kłopotów, w 1957 r. zespołowi udało się wywalczyć awans do II ligi. Trzykrotnie sięgnął też po mistrzostwo województwa. W drużynie występowali wówczas m. in. Roman Musiał, Witold i Andrzej Majewscy, Ryszard Krajewski, Tadeusz Maślak i Marian Masłoń.

Początek lat 60. nie był dla hokeistów pomyślny. Zagłębie spadło do ligi regionalnej, w której grało przez kilka sezonów. W tym czasie, klub zmagał się też z problemami natury organizacyjnej: z powodu wyjątkowo ciepłych zim oraz niewielkiej liczby hokeistów, nad sekcją zawisła groźba rozwiązania. Ponowny rozwój sosnowieckiego hokeja nastąpił dopiero po wybudowaniu (z inicjatywy władz kopani „Sosnowiec” oraz klubowych działaczy) sztucznego lodowiska (1966), które w kolejnych latach rozbudowano i zadaszono. Na terenie Parku Sieleckiego powstał nowoczesny kompleks, w skład którego weszła również tafla odkryta (1968) oraz zespół otwartych basenów. Znacząco poprawiły się warunki pracy zawodników, bo przypomnijmy, że do tego momentu zmuszeni byli trenować na pierwszym w Polsce sztucznym lodowisku w Katowicach (treningi najczęściej odbywały się bardzo późnym wieczorem albo w nocy). Powołano też szkółkę młodzieżową, w obrębie której działało kilka zespołów juniorskich. To właśnie pracy z młodzieżą Zagłębie miało zawdzięczać swe późniejsze sukcesy.

W 1968 r., klub powrócił do drugiej ligi. Trenerami zespołu byli wówczas Alfred Gansiniec i Tadeusz Maślak, a funkcję kierownika sprawował Jan Okrajek. Barwy Zagłębia reprezentowali wówczas m. in. Franciszek i Andrzej Strzeleccy, Jerzy Orliński, Gerard Gadaczek, Leszek Kotasiński, Celestyn Zygadło.

Po czterech latach gry w drugiej lidze, w 1971 r., drużyna z Sosnowca po raz pierwszy awansowała do hokejowej ekstraklasy. W gronie najlepszych utrzymała się jednak tylko przez jeden sezon. W kolejnym (1972/73), Zagłębie wygrało zmagania na zapleczu ekstraligi i w 1973 r. ponownie zawitało do najwyższej klasy krajowych rozgrywek (występowało w niej nieprzerwanie do 1991 r.).

Pasmo wielkich sukcesów Zagłębia zapoczątkowało wicemistrzostwo Polski z 1978 r. (wynik ten został powtórzony rok później). Sosnowieccy hokeiści dwukrotnie przegrywali wówczas rywalizację z Podhalem Nowy Targ – zespołem który zdominował krajowe rozgrywki w tamtym okresie. Kolejne lata należały już jednak do drużyny z Sosnowca. Klub zdobył pięć tytułów mistrza Polski (1980, 1981, 1982, 1983, 1985). O najwyższe laury, Zagłębie walczyło wtedy z Podhalem oraz bytomską Polonią. Jako złoci medaliści mistrzostw Polski, hokeiści Zagłębia kilkakrotnie reprezentowali swój kraj w europejskich pucharach (po raz pierwszy w 1980 r.).

Zespół trenowali wówczas m. in. Mieczysław Chmura, Karel Mach, Josef Ivan i Jerzy Pawłowski. O jego sile stanowili natomiast Wiesław Jobczyk (czterokrotny król strzelców ekstraklasy), Andrzej Zabawa (trzykrotny król strzelców ekstraklasy), Leszek Tokarz (król strzelców ekstraklasy w 1978 r.), Wiesław Tokarz, Stanisław Klocek, Marek Cholewa, Henryk Pytel (król strzelców ekstraklasy w 1976 r.), Andrzej Nowak, Marek Marcińczak, Włodzimierz Olszewski, Jarosław Morawiecki, Andrzej Świątek, Krzysztof Podsiadło i Dariusz Płatek. Każdy z nich reprezentował Polskę na mistrzostwach świata i Zimowych Igrzyskach Olimpijskich (niektórzy nawet kilkakrotnie).

Sukcesy seniorów nie były zresztą jedynymi, jakimi w tamtym czasie mógł się poszczycić sosnowiecki hokej. Na wysokim poziomie utrzymywało się szkolenie młodzieży. W latach 80., wielu hokejowych adeptów dostarczała Szkoła Podstawowa nr 17, w której tworzono klasy sportowe o profilu hokeja na lodzie. Dzięki współpracy z MOSiR-em Sosnowiec, drużyny młodzieżowe mogły wyjeżdżać na zawody do Czechosłowacji oraz Związku Radzieckiego.

W okresie transformacji ustroju, z dalszego finansowania klubu wycofała KWK "Sosnowiec". Po stracie najważniejszego sponsora, klub zaczął się staczać po równi pochyłej. W 1991 r. drużyna grała fatalnie; mecze kończyły się najczęściej dotkliwymi porażkami. Po przegranej z Naprzodem Janów w październiku 1991 r., podjęto decyzję o rozwiązaniu sekcji hokejowej.

Mimo braku drużyny klubowej, zainteresowanie dyscypliną nie spadło. O tym, jak wielkie jest w Sosnowcu zapotrzebowanie na hokej, można się było przekonać podczas mistrzostw świata gr. B do lat 20., które miasto – wspólnie z Tychami – organizowało na przełomie roku 1995 i 1996. Reprezentacja, na czele której stał Władimir Safonow w znakomitym stylu wywalczyła awans do grupy A, pokonując m. in. Norwegię, Łotwę czy Austrię. Prawdziwą furorę robili wówczas Bartosz Orzeł, Sebastian Pajerski, Tomasz Rysz oraz dwaj wychowankowie Zagłębia: Dariusz Zabawa i Rafał Selega (w kadrze znajdowali się też m. in. Artur Ślusarczyk, Jarosław Kuc, Rafał Piekarski oraz Jacek Rutkowski).

Sporą publiczność gromadziły spotkania z udziałem zespołów MOSiR i „Orlęta’ Sosnowiec.

Swoją działalność, hokejowe Zagłębie wznowiło we wrześniu 1998 r. Występowało wtedy pod szyldem STH Zagłębie. Trenerem złożonego niemal wyłącznie z juniorów zespołu był Andrzej Wudecki, Sezon 1998/99 Zagłębie ukończyło na 10. pozycji, ale w wyniku wprowadzonego później podziału na ekstraligę oraz I ligę , Zagłębie przesunięto do 1. ligi. Powrót do grona ekstraligowców nastąpił w 2001 r. – klub nosił wówczas nazwę TRH Zagłębie. Po dwóch latach, drużyna ponownie spadła jednak do niższej klasy rozgrywkowej. Kolejny sezon (2003/04) klub rozpoczął jako UKS Sielec Sosnowiec – odejście od historycznej nazwy nie pociągnęło za sobą zmiany jakości gry. Zespół wciąż spisywał się słabo, głównie ze względu na dającą się coraz mocniej odczuć trudną sytuację ekonomiczno-finansową. Ta ustabilizowała się dopiero w sezonie 2004/05, za prezesury Tomasza Pawłowskiego. Klub po raz kolejny zmienił nazwę (tym razem na UKS ZSME Zagłębie), zaś wiosną 2005 r. – po ciężkich bojach z Polonią Bytom –wywalczył awans do Polskiej Ligi Hokejowej. W pierwszym sezonie, targany kłopotami kadrowymi zespół grał w przysłowiową „kratkę” i jeszcze pod koniec fazy zasadniczej był w gronie kandydatów do spadku. Zagłębie dość niespodziewanie wygrało jednak rywalizację z wyżej notowanym Stoczniowcem Gdańsk i już po pierwszej rundzie play-off zapewniło sobie utrzymanie. Szóste miejsce na mecie sezonu 2005/06, Zagłębie w dużej mierze zawdzięczało skutecznej grze Wojciecha Wojtarowicza oraz nowej gwiazdy sosnowieckiej ekipy – Teddy’ego Da Costy.

W kolejnych latach, pod rządami Adama Bernata, hokeiści mieli nawiązać do sukcesów Zagłębia z lat 80. Już w sezonie 2006/07 rozpoczęto budowanie drużyny, która mogłaby włączyć się do walki o medale. Do Sosnowca powróciło kilku wychowanków, sięgnięto po doświadczonych i utytułowanych Polaków, m. in. Mariusza Puzio, Tomasza Jaworskiego i Jarosława Różańskiego. Wiele sportowych korzyści przyniosły też transfery obcokrajowców, takich jak Vladimir Luka, Ales Holik, czy Jozef Kohut. Ich pojawienie się w klubie wpłynęło na poprawę jakości gry oraz wzrost zainteresowania meczami naszych hokeistów. Ale mimo sprzyjających czynników (wsparcie UM Sosnowiec oraz kapitał Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych „Pol–Aqua S.A.”, który przez kilka sezonów był głównym sponsorem sosnowieckiej ekipy), klub nie odniósł żadnego znaczącego sukcesu. Najlepszym rezultatem tamtej ekipy były czwarte miejsca, wywalczone w sezonach 2007/08 oraz 2009/10. W czerwcu 2011 roku klub przekształcił się w spółkę akcyjną, a głównym i jedynym akcjonariuszem stał się UM Sosnowiec. Dwa lata później, na skutek niewłaściwego zarządzania oraz braku funduszy zewnętrznych, umożliwiających dalsze funkcjonowanie spółki, podjęto decyzję o jej likwidacji oraz o wycofaniu drużyny seniorów z krajowych rozgrywek. Stało się to na 3 miesiące przed osiemdziesiątą rocznicą powstania w Sosnowcu sekcji hokejowej.

Zagłębie wróciło do życia w połowie 2014 roku. Misji odbudowania klubu podjął się Leszek Tokarz oraz kilku lokalnych biznesmenów. Nowo powstała drużyna wygrała rozgrywki 1. ligi w sezonie 2014/15 i odzyskała utracone dwa lata wcześniej miejsce w ekstraklasie.

Opracowanie: Marcin Kyć

BIBLIOGRAFIA:
Śmiałek M. Sosnowieckie ABC. t. 6. Muzeum w Sosnowcu 2007.
Podlejski Ł. Lot krążka nad Brynicą i dwiema Przemszami, czyli historia sosnowieckiego hokeja na lodzie. Dąbrowa Górnicza 2005.
Barański M. [red.]. Rocznik Sosnowiecki. t. 16. Społeczeństwo obywatelskie. Muzeum w Sosnowcu 2008.